GIAO TIẾP BẰNG TRÁI TIM - HT THÍCH THÁNH NGHIÊMGiảng: Thích Thánh Nghiêm Dịch: Thích Quang Định NXB: Từ Điển Bách Khoa Số Trang: 182 Trang Hình Thức: Bìa Mềm Khổ Sách: 12x20cm Năm Xuất Bản: 2013 Độ Dày: 0,9cmGTTTSÁCH GIÁO LÝ44.000đSố lượng: 10 Quyển
Giảng: Thích Thánh Nghiêm Dịch: Thích Quang Định NXB: Từ Điển Bách Khoa Số Trang: 182 Trang Hình Thức: Bìa Mềm Khổ Sách: 12x20cm Năm Xuất Bản: 2013 Độ Dày: 0,9cm
Lời Giới Thiệu Trên tay quý vị là quyển Giao Tiếp Bằng Trái Tim, trong bộ sách của Hòa thượng Thích Thánh Nghiêm — một trong những vị sư có ảnh hưởng nhất tại Đài Loan hiện nay. Với mong muốn đưa giáo lý của đạo Phật vào đời sống thường ngày; trong những năm tháng cuối đời, Hòa thượng Thánh Nghiêm đã dồn nhiều tâm huyết vào công việc mang ý nghĩa lớn lao này. Kết quả là những chương trình thuyết pháp của Ngài không những đi vào lòng người mà còn trở nên nổi tiếng và làm lợi lạc cho nhiều người. Bộ sách gồm năm cuốn: Tu Trong Công Việc, Tìm Lại Chính Mình và Giao Tiếp Bằng Trái Tim, hai cuốn Hạnh Phúc Của Hỷ Xả, Niềm Vui Đích Thực (sẽ xuất bản sau).
Tuy bộ sách nóivề những chủ đề khác nhau nhưng tựu chung lại Hòa thượng mong muốn mỗi chúng ta đềucó thể trở thành những con người trí tuệ, trưởng thành, biết cảm thông với người khác và biếtcống hiến một phần sức lực và hiểu biết của mình cho xã hội, góp phần làm xã hội ấy tốt đẹphơn.Bộ sách của Hòa thượng Thánh Nghiêm được xuất bản nhân dịp Thái Hà Books tròn ba tuổi.Ý nghĩa của bộ sách này và mong muốn của tác giả cũng chính là những điều được mỗithành viên của Thái Hà Books tâm niệm và kiên trì thực hiện ngay từ những ngày đầu thànhlập: say mê, tìm tòi không mệt mỏi để mang kiến thức vào cuộc sống, cống hiến cho độc giảnhững cuốn sách hay; có giá trị về nhiều mặt.Cảm ơn quý độc giả đã ủng hộ chúng tôi suốt ba năm qua và xin trân trọng giới thiệu bộ sáchcùng các bạn! Công ty CP Sách Thái Hà
Lời Tựa Thời đại toàn cầu hóa với các phương tiện kĩ thuật, công nghệ hiện đại đã giúp mọi ngườixích lại gần nhau hơn, thế nhưng ai cũng nhận thấy không những nó không mang lại kết quảnhư mong muốn, ngược lại còn làm cho mọi người lạnh lùng thơ ơ và ngăn cách nhau.Giao Tiếp Bằng Trái Tim là tác phẩm của Hòa thượng Thích Thánh Nghiêm phân tích bàn luậnvề các vấn đề quan hệ giữa người với người, mong rằng sẽ cung cấp cho độc giả hướng suynghĩ toàn diện hơn. Cuốn sách chia thành bốn phần: • Học cách lắng nghe và tập cho mình thái độ chân thành trong giao tiếp; • Học cách khen ngợi phát hiện ưu điểm; • Mở rộng lòng từ bi và bao dung; • Học cách quan tâm giúp đỡ và tinh thần hi sinh, phụng hiến.
Khi mối quan hệ giữa người với người nảy sinh mâu thuẫn, xung đột, mọi người có thói quenquy tội cho người, ít ai tự nhận lỗi lầm. Thực ra tâm lí căng thẳng, tự đặt mình thành thế đốilập với đối tượng giao tiếp không những dễ tổn thương người khác mà còn làm cho mìnhthêm phiền não. Trong tác phẩm này hòa thượng có đề cập “Mọi người thường cho rằng sựhài hòa trong giao tiếp chính là làm thế nào để đối phương lắng nghe, chắp nhận mình màquên bẵng việc mình cần quan sát tìm hiểu các nhu cầu thực sự của đối phương” Ngài chỉ rarằng, điểm mù quáng nhất của con người trong giao tiếp là lấy bản thân làm trung tâm”: nói,làm điều gì cũng chỉ biết xuất phát từ góc độ cá nhân, chỉ mong người khác chấp nhận mìnhmà quên đặt mình vào vị trí người khác, không nghĩ đến cảm nhận và ý nguyện của ngườikhác.
Biết đặt mình vào vị trí người khác, suy nghĩ hộ người khác chỉnh là chìa khóa mở racánh cửa giao tiếp thành công.Với lời lẽ mộc mạc, dễ hiểu, những ví dụ sinh động thực tế, Thầy Thánh Nghiêm khuyênchúng ta làm bất kì việc gì, tiếp xúc với bất kì đối tượng nào cũng với lòng thành thật đi ra từtrái tim, cần có thái độ bao dung, trọng chữ tín để kết giao với mọi người, lấp đầy hố sâungăn cách. Thầy nói “chỉ cần chúng ta có thái độ chân thành, thân thiện, đối đãi với mọingười bằng tình người đích thực, xem mọi người đều là người tốt thì chúng ta sẽ xây dựngthành công mối quan hệ giữa người với người.” Quy mọi mối quan hệ con người về một mối— chân tâm lương thiện, đồng thời Thầy riêu ra những biện pháp có tính khả thi cao cộng vớisự vận dụng trí tuệ Phật giáo vào đời sống thực tế mong mang lại lợi ích cho chúng sinh làđiểm nổi bật mà chúng ta có thể tìm thấy rất nhiều trong tấc phẩm này.
Nội dung cuốn sách đúc kết lại ý nghĩa các buổi thuyết giảng có tên “Pháp cổ sơn” trongchương trình truyền hình định kì của Hòa thượng tại Đài Loan. Nội dung đã được biên tập,chỉnh lí và đã đăng tải trong chuyên mục “Nhân sinh đạo sư— thầy dẫn đường đời” của tạpchí “nhân sinh” rất được độc giả yêu thích. Nhận thấy giá trị nhân văn và tính thiết thực của bộsách này đối với độc giả Việt Nam, chúng tôi mạnh dạn dịch bộ sách này ra tiếng Việt hầumong có thể giới thiệu đến quý độc giả nội dung các buổi pháp thoại này. Cùng với cuốn “Tìmlại chính mình” và “Tu trong công việc”, mong rằng song song với việc độc giả tự đối thoại vớimình sẽ vẫn không quên dùng thiện ý ấm áp tình người để quan tâm, đối thoại với người khácnhằm cùng xây dựng một thế giới thanh bình, hài hòa.
Trích “Biết Lắng Nghe Và Chân Thành Trong Giao Tiếp - Cách Giao Tiếp”: Xã hội nói chung chỉ xã hội loài người, muốn có xã hội loài người ắt phải có con người xã hội.Mối quan hệ khăng khít kia ngầm chỉ: sẽ không có con người tồn tại ngoài xã hội, trừ phi ngườiđó muốn cắt đứt mọi mối quan hệ với con người, nếu không bất kì ai cũng phải giao tiếp.Giao tiếp đóng vai trò quan trọng của hoạt động loài người, tuy nhiên trong quá trình giao tiếp,có một xu hướng chung là ai cũng tìm những đối tượng phù hợp với mình. Ai cũng cho rằng “dùmình không kết bạn với người đó, không nói chuyện với người kia vẫn có bạn bè, vẫn sống tốt.”Từ đó họ phân biệt: “Đây là bạn tôi, kia không phải bạn tôi; đây toàn là kẻ không ra gì, mìnhkhông thèm làm bạn với họ”.
Những người tự đặt tiêu chuẩn tốt xấu cho mình, cho rằng có người không đủ tư cách làm bạn,không phải là bạn hoặc tự nghĩ người như thế sẽ bán đứng mình, chiếm hết cái hay cái tốt củamình, thậm chí cảm thấy tố chất làm người của họ quá kém không đủ tư cách làm bạn.Người chỉ muốn giao tiếp một chiều sẽ rất khó hòa hợp với người khác. Giao tiếp luôn đòi hỏi ítnhất phải từ hai phía, nếu không, không được gọi là giao tiếp.Thông thường, kết bạn càng nhiều càng tốt, đương nhiên trừ những kiểu bạn bè xấu, hay bánđứng nhau, tìm cách làm tổn thương nhau. Tuy nhiên nếu bạn có thiện ý giao hảo thế nào đốiphương cũng không muốn trở thành bạn, chỉ nuôi lòng thù địch thì tốt nhất bạn không nên cốgắng, cứ tạm thời không giao tiếp là được, vì không nhất định bạn phải làm bạn với họ.
Mọi thứ tình cảm cần đến từ hai phía, nếu đối phương không đồng ý mà bạn cưỡng cầu sẽ làmkhó cho cả hai. Trường hợp này, bạn không nên xem đối phương là thù địch mà hãy giữ tấmlòng muốn giao hảo với họ. (Nếu cần thiết bạn hãy “im lặng” để giữ khoảng cách, chờ cơ hộiđể tiếp tục tìm hiểu nhau). Phật giáo gọi điều này là “mặc tẫn”, “mặc” là im lặng, “tẫn” là đuổi đinghĩa là đuổi đi bằng cách im lặng. Đối phương không nằm trong phạm vi đời sống của mình vàngược lại mình không có trong đời họ, hai bên không ai quấy nhiễu ai nữa!Nếu đã biết rõ không thể, chúng ta hà tất phải cưỡng cầu. Trường hợp đối phương hay sinh sựphi lí với bạn, tốt nhất bạn nên im lặng ra đi. Hãy xem trong lòng mình không có họ để khỏi làmphiền lòng nhau nhưng vẫn giữ mối giao hảo tốt đẹp đó trong lòng, đợi khi nào họ hồi tâmchuyển ý bạn sẽ tiếp tục là bạn tốt của nhau, tuyệt đối không được xem nhau như thù địch.
Ngoài ra bạn có thể chọn cách “dò tìm”. Sau nhiều lần dò tìm, có thể bạn sẽ phát hiện, sở dĩđối phương không chấp nhận mình vì lời nói, thái độ làm đối phương hiểu lầm. Trường hợp nàybạn nên tự điều chỉnh bản thân cho đến khi nào đối phương chấp nhận. Tuy nhiên, cần lưu ýkhông nên đẽo gót (chân) cho vừa giầy, thay đổi hoàn toàn bản thân chỉ để phù hợp với ngườikhác. Bạn cũng có thể thử từng bước, tìm hiểu yêu cầu của đối phương về mình và từng bướcđiều chỉnh cho thích hợp. Đến một lúc nào đó, đối phương sẽ chủ động giao tiếp với bạn.Bất luận chúng ta tìm biện pháp giao tiếp nào đều cần hiểu rõ: muốn giao tiếp, muốn hiểu nhaucần sự nỗ lực đến từ hai phía. Bạn phải mở lòng đón nhận đối phương, hơn nữa cần có lòng từbi để cảm hóa sự phản kháng của đối phương, đấy mới là cách giao tiếp, cách tìm hiểu nhauhiệu quả và thiết thực nhất.
Bao Dung Là Tiền Đề Để Hiểu Nhau Thông thường ai cũng cho rằng, giao tiếp là phải để đối phương chấp nhận mình mà quên việcmình phải thông cảm, tìm hiểu yêu cầu thực sự của người khác với mình. Ví dụ có người muốntìm hiểu, giao tiếp với người khác nói: “Tôi đã đặt mình vào vị trí bạn để nghĩ cho bạn vì thếnhất định bạn phải chấp nhận yêu cầu của tôi”, rồi người đó hỏi “bạn có thấy khó chấp nhậnkhông?” Nếu đối phương cảm thấy khó chấp nhận, người đó hỏi tiếp “đơn giản thôi, chỉ cần bạnnghe theo lời đề nghị của tôi, tất cả khó khăn đều sẽ giải quyết suôn sẻ”.Có thể xem đây là mẫu giao tiếp đến từ một phía, hoàn toàn không phải là hiểu nhau. Giao tiếpthực sự đòi hỏi bạn phải tìm hiểu đối phương có khó khản gì, cần giúp đỡ không, sau đó bạn cốgắng giúp trong khả năng có thể, không nên chỉ biết một mực yêu cầu người khác chấp nhậncách làm của mình.
Trong thời gian du học ở Nhật, tôi phát hiện ra rằng đến bất cứ một cửa hiệu nào, nhân viênphục vụ đều hỏi câu “Xin hỏi, quý khách có cần giúp đỡ gì không ạ?”. Trong giao tiếp, chúng tanên lấy việc hiểu biết nhau làm chuẩn mực. Khi giúp đỡ người khác, không nên làm theo cáchmình định sẵn trước rồi áp đặt, bắt buộc đối phương phải nghe theo. Ví dụ, khi ta mở tiệc mờikhách thường không hỏi đến khẩu vị khách mời mà cứ có khách ngồi vào bàn là liên tục gắpthức ăn cho họ khiến khách ăn không được, bỏ không xong, rất lúng túng khó chịu ở các nướcphương Tây không như thế. Có lần có khách đến nhà tôi chơi, tôi gắp thức ăn cho họ, họ vôcùng vui mừng nói: “Thầy biết tôi thích ăn món này hả?”. Từ đó, trước khi gắp thức ăn cho ai,tôi đều hỏi khẩu vị người đó trước.
Từ đó, chúng ta có thể đúc kết thành nguyên tắc trong giao tiếp: trước hết hãy để đối phươngnêu cách nghĩ và nhu cầu của họ, sau đó cho họ biết mình có thể giúp được gì cho những nhucầu của họ không, như thế mới là một giao tiếp thành công.Giao tiếp là quá trình giao lưu, tìm hiểu lẫn nhau từ cả hai phía, nếu chỉ đến từ một phía nhấtđịnh đấy không phải là giao tiếp thành công đích thực. Trong Phật pháp có nêu biện pháp tiếpcận mọi người gọi là “tứ nhiếp pháp”gồm: Đồng sự, bố thí, lợi hành và ái ngữ. Đây là bốnphương pháp rất quan trọng trong việc tiếp cận cảm hóa mọi người.Một người xuất gia muốn gần gũi, cảm hóa chúng sinh tuyệt đối không được ép người khácphải học và làm theo Phật pháp mà trước tiên hãy để họ thực sự hiểu và chấp nhận trước.
Muốn hóa độ chúng sinh, điều trước tiên bạn phải chấp nhận chúng sinh.Theo Phật giáo, đệ tử Phật hoặc những người thực hành hạnh Bồ-tát không thể lìa xa chúngsinh để tu tập được. Vì lời nguyện đầu tiên của một người thực hành hạnh Bồ-tát là “chúng sinhvô biên thệ nguyện độ” (chúng sinh vô lượng thề cứu hết). Lìa xa chúng sinh để cầu độ sinh làđiều không tưởng; nhất định bạn phải phụng sự chúng sinh, mở rộng lòng mình để chấp nhận tấtcả lỗi lầm của chúng sinh, giúp họ giải quyết vấn đề trước, sau đó mới mong họ mở rộng lòngmình chấp nhận tu học theo Phật pháp.Thật là sai lầm khi nói với mọi người “Phật pháp nhiệm mầu, mọi người phải tin theo, phải làmtheo”, làm thế nghĩa là bạn đang chứng tỏ quyền uy chứ không phải cảm hóa người khác. Nênlấy Phật pháp để cảm hóa, để gõ cửa lương tâm, thức tỉnh tình thương trong con người chứkhông nên dùng Phật pháp như công cụ dạy dỗ người khác.
Bồ-tát luôn là người đến với chúng sinh bằng thân phận bình thường, hòa mình vào cuộc sốngbình thường, thậm chí còn hạ mình thấp để chúng sinh được cao hơn cả chính mình, cho họmột cảm giác được tôn trọng mới mong họ có thiện cảm với Phật pháp. Cũng thế, khi giao tiếpvới người khác, bạn cần hạ thấp mình trước đối phương, hãy dành cho đối phương sự tôntrọng, trước hết bạn phải chấp nhận và dung nạp đối phương sau đó đối phương mới chấpnhận và giao tiếp với bạn…
Mục Lục: Lời Giới Thiệu Lời Tựa Biết Lắng Nghe Và Chân Thành Trong Giao Tiếp
Cách Giao Tiếp
Bao Dung Là Tiền Đề Để Hiểu Nhau
Nói Lời Hay, Giữ Lòng Tốt
Nói Lời Chân Thật
Lời Hay Chưa Hẳn Đã Chiếm Được Lòng Người
Người Có Trí Sẽ Không Tin Lời Đồn Nhảm
Chỉ Nên Giải Hận, Không Nên Ôm Hận
Nói Dối Nhưng Vô Hại, Có Nên Nói?
Không Nên Nói Nặng Lời Thành Ác Khẩu
Học Cách Khen Ngợi
Ít Tranh Chấp, Nhiều Hòa Thuận
Hoàn Thành Tốt Công Việc Của Mình, Không Nên So Sánh
Học Cách Tha Thứ Và Khoan Dung
Hãy Biết Mỉm Cười
Đố Kỵ Chỉ Có Thiệt Hại
Tùy Hỷ Là Thuốc Giải Của Đố Kỵ
Làm Thế Nào Để Diệt Trừ Lòng Đố Kỵ
Nên Gieo Ân Không Nên Kết Oán
Xóa Trừ Oán Hận Bằng Lòng Cảm Ân
Làm Thế Nào Để Chung Sống Với Người Mình Không Thích
Chuyển Hóa Phiền Não
Làm Người Không Nên Gian Trá
Xa Rời Người Sống Hai Mặt
Phải Chăng Người Tốt Sẽ Chịu Thiệt Thòi?
Làm Thế Nào Để Giúp Đỡ Người Tự Ti Mặc Cảm?
Không Chỉ Quan Tâm, Cần Cả Sự Bao Dung
Bao Dung Nhưng Không Bao Che
Chừng Mực Trong Bao Dung Và Trí Tuệ
Sự Mềm Mỏng Đích Thực
Nhờ Mềm Mỏng Nên Mới Kiên Cường
Quan Tâm Và Cống Hiến
Kết Thành Mối Thiện Duyên Chân Chính
Không Tự Gây Chướng Ngại
Mạng Xã Hội Không Có Nghĩa Là Phân Tán
Thiện Tri Thức Và Bạn Ác
Làm Một Quý Nhân Chân Chính
Bố Thí Cứu Khổ Cứu Nạn Đích Thực
Lời Yêu Thương
Lợi Hành – Phương Thức Hành Động Có Sức Hiệu Triệu Lớn Nhất
Đồng Sự - Người Cùng Tâm Nguyện Sẽ Chung Đường
Từ Bi Và Trí Tuệ
Từ Bi Không Có Kẻ Thù Trí Tuệ Không Còn Phiền Muộn