DẤU CHÂN TRÊN CÁT (2009) - TS NGUYÊN PHONGTác Giả: Mika Waltari Phóng Tác: Nguyên Phong Nhà Xuất Bản: Phương Đông Số Trang: 494 Trang Hình Thức: Bìa Mềm Khổ Sách: 13x20,5cm Năm Xuất Bản: 2009 Độ Dày: 2,3cmNP03VĂN HỌC - TRIẾT HỌC90.000đSố lượng: 20 Quyển
Tác Giả: Mika Waltari Phóng Tác: Nguyên Phong Nhà Xuất Bản: Phương Đông Số Trang: 494 Trang Hình Thức: Bìa Mềm Khổ Sách: 13x20,5cm Năm Xuất Bản: 2009 Độ Dày: 2,3cm
“Dấu Chân Trên Cát” là tiểu thuyết dã sử hấp dẫn, đặt trên nền bối cảnh là đất nước Ai Cập cổ đại, huyền bí được GS. John Vũ (Nguyên Phong) phóng tác. Đây là cuốn tiểu thuyết không thể bỏ qua với những người đam mê tìm hiểu văn hóa, tâm linh và ý nghĩa cuộc đời. “Dấu chân trên cát” được viết dưới ngôi thứ nhất, là góc nhìn và lời tự thuật của nhân vật chính Sinuhe – một y sĩ có biệt danh là Y sĩ cô độc sống ở Ai Cập vào thế kỷ thứ XIV trước Công Nguyên.
Tương truyền, Sinuhe là một người Ai Cập nhưng đã đến Hy Lạp mở trường dạy học. Sinuhe có rất đông học trò. Sau khi ông qua đời, học trò của ông đã góp phần xây dựng Hy Lạp trở thành một quốc gia văn minh, hùng cường mà các thế hệ sau này gọi là “thời buổi hoàng kim của các triết gia”. Học trò của ông là Plato, Aristotle, Socrates, Epictetus… Vậy Sinuhe là ai và làm thế nào mà một giáo sĩ ngoại quốc có thể đến Hy Lạp có thể mở trường dạy học và để lại những kho tàng tri thức quý báu đến vậy?
Theo lời kể, Sihune là con của một cặp vợ chồng y sĩ Sen Moot. Từ nhỏ, ông đã được tiếp cận y thuật nhờ quan sát người cha – người y sỹ tài năng, đức độ. Cha của Sinuhe rất giỏi trị bệnh, mổ xẻ, trong đó có cả kỹ thuật mổ sọ. Sinuhe được cha mẹ dạy rằng: “Những tài sản tình cảm, những tài sản tinh thần, những tài sản tâm linh, mới là những tài sản vô giá, mới là những tài sản bền lâu, thanh cao”.
16 tuổi, Sinuhe được gửi vào trường y khoa Abydos – một trong những trường y khoa nổi tiếng nhất Ai Cập thời bấy giờ. Tại đây, Sinuhe được học môn Khoa học của Sự sống – môn khoa học về việc chữa trị bệnh tật và sống thuận hòa với tự nhiên. Sinuhe được đạo trưởng Akhanuxem tiết lộ, có những căn bệnh quái ác vượt ngoài tầm nghiên cứu của Khoa học của sự sống và nguyên nhân gây bệnh thuộc về cõi giới bên kia cửa tử, xuất phát một kiếp sống khác. Đó cũng là đối tượng nghiên cứu của Khoa học của sự chết.
Liên tục trong hành trình của mình, Sinuhe trải qua nhiều biến cố, thăng trầm trong cuộc đời. Cuối cùng ông chọn con đường bị lưu đày khỏi Ai Cập để hướng tới theo đuổi những giá trị lớn hơn. Nhưng dù đã “phát dương quang đại” những tư tưởng minh triết như thế nào, cuộc đời huyền thoại của Sinuhe cuối cùng giống như “dấu chân trên cát”, huy hoàng rực rỡ rồi quay trở về ẩn chứa, tiềm tàng trong lớp cát bụi của thời gian.
“Dấu chân trên cát” cũng là một câu chuyện sâu sắc về tình yêu và bản ngã con người. Tình yêu đã tạo nên khúc quanh lịch sử của các triều đại, tình yêu đưa con người lên đỉnh vinh quang, đồng thời cũng vùi dập biết bao kẻ "thân bại danh liệt". Và câu chuyện của y sĩ Sinuhe cũng có thể xem là một câu chuyện ngang trái về tình yêu. “Đừng bao giờ coi thường một người đàn bà, bất cứ là người đàn bà nào trên đời.” – Sinuhe đúc kết.
Sinuhe là một y sĩ thanh cao, một y sĩ chân chính của người nghèo. Sinuhe từng tự hào vì của cải, danh vọng không thể mua chuộc được mình, nhưng nào đâu có ngờ, anh lại đánh mất tất cả - sự tự tôn, tính lương thiện và cả gia sản bởi mối tình đầu của mình - cô kỹ nữ xinh đẹp Nefer. Sinuhe cũng mất tới 10 năm lưu lạc tại Palestine, chìm ngập trong lòng oán hận, để rồi mãi về sau anh mới nhận ra không có tình yêu nào trường tồn, vĩnh viễn, nhất là thứ tình yêu đau khổ vì sự phụ bạc của người mình yêu.
“Dấu Chân Trên Cát” cho chúng ta một bài học rằng trên đời này không có cái gì là tuyệt đối. Chúng ta có thể không sa ngã nhiều thứ, nhưng vẫn có thể sa ngã vì một điều gì đó, đặc biệt là tình yêu - tất cả đều rất gần với con người trong đời sống thật. Bản ngã con người là vậy, thường không vững bền khắc sẽ vị lung lay vì những thứ hào nhoáng bên ngoài, không có giá trị thực tế...
“Dấu Chân Trên Cát” là tác phẩm hàm chứa nhiều triết lý nhân sinh và quan niệm sâu sắc về thế giới tâm linh. Giống như những tác phẩm khác của GS. John Vũ như Hành trình về phương Đông, Hoa trôi trên sóng nước, Huyền thuật và các đạo sĩ Tây tạng, Bên rặng tuyết sơn… câu chuyện của Sinuhe cũng là ẩn dụ về sự trưởng thành trong hành trình tâm linh – khi con người đi theo sứ mệnh, trải qua nhiều thử thách nhận ra sự kết nối giữa mình và vũ trụ.
Đặt toàn bộ câu truyện dưới bối cảnh Ai Cập thời cổ đại, “Dấu chân trên cát” cũng cho người đọc phần nào tiếp cận được nền văn minh Ai Cập - một trong những nền văn minh vĩ đại nhất của loài người... Cuốn sách đầu tiên được xuất bản năm 1945, cho đến nay đã hơn 74 năm trên thế giới với rất nhiều thứ tiếng đã được dịch với rất nhiều bản in.
“Dấu Chân Trên Cát” là một cuốn sách hư cấu, không dựa trên sự thật cũng như không kể về cuộc đời của tác giả, tuy nhiên khi một lần đến Hy Lạp và được người dân ở đó kể về một giai thoại về nhân vật Sinuhe, Sinuhe được những người dân trong đó đồn đại và kể rằng người này là thầy của những triết gia vĩ đại nhất của Hy Lạp. Những triết gia đó là Socrates, Plato, Aristole, Pythagore, Thales, Solo, v.v… họ đều là những triết gia vĩ đại tạo ra nền móng triết học hiện đại ngày nay. Chính vì vậy nên tác giả rất tò mò về cuộc đời của người tên là Sinuhe này, tác giả đã tìm tới những người bô lão, những người già để mà nghe họ kể lại những câu chuyện trong dân gian cũng như sử dụng những di khảo cổ, thông tin từ cổ vật sau đó lần lại trong quá khứ và viết nên cuốn sách này.
Tuy là một cuốn sách về lịch sử nhưng đây lại là một cuốn sách rất hấp dẫn, lôi cuốn, có kịch tính và còn truyền cảm hứng nữa, tại vì nó là một cuộc đời xuyên suốt từ lúc nhỏ cho đến lúc trưởng thành, những thành công thất bại trong cuộc sống, cuối cùng đi tới Hy Lạp xây dựng nên một ngôi trường tạo ra những triết gia vĩ đại nhất trên thế giới. Trong cuốn sách này có vài khái niệm hay mà chúng ta thường không nghĩ tới.
Cái số một đó là khái niệm khoa học của sự chết, các bạn đều biết đến khoa học của sự sống hiểu đơn giản là học nghiên cứu về cơ thể và cứu người để làm sao cho con người sống tốt hơn, sống khỏe mạnh hơn, tuy nhiên khoa học về sự chết lại là khái niệm vô cùng lạ lẫm cuốn hút. Ai cũng chết đi, vậy khi chết đi rõ ràng là chúng ta phải có sự chuẩn bị, chuyển qua một giai đoạn mới đó là “bên kia” nếu chúng ta không chuẩn bị gì hết thì chúng ta cũng sẽ bị te tua ở bên kia. Chính vì vậy khoa học của sự chết là cách chúng ta chuẩn bị khi mà chúng ta chết đi.
Cái số hai thì ở phần đề tựa cuốn sách có viết rằng chuyện về người Ai Cập khai sáng văn minh Hy Lạp, mọi người sẽ nghĩ là nó nói về Hy Lạp vĩ đại ra sao, lịch sử hoàng tráng thế nào nhưng cuối cùng toàn bộ trong cuốn sách này chỉ nói về cuộc đời của Sinuhe ở Ai Cập, 99% là ở Ai Cập. Nó hay ở chỗ mà chúng ta sẽ thấy được cuộc đời của một con người từ nhỏ lớn lên học từ cha mẹ, thất bại trong tình yêu, học từ bạn bè vươn lên những vị trí cao trên xã hội rồi học từ Pharaông, một con người rất kì lạ trong lịch sử Hy Lạp, học từ thất bại và quá là nhiều điều hay ho trong cuộc đời. Để từ đó chúng ta có thể học hỏi từ người này. Xuyên suốt cuộc đời một con người thì nó như một cái lăng kính để đôi khi chúng ta soi lại, nhiều lúc mình đi quá nhanh hoặc là mình đi quá chậm thì mình xem lại để biết mình nên như thế nào với cuộc sống của mình.
Cái thứ ba làm cho người đọc cảm thấy rất là thích cuốn sách này tại vì những quan điểm, suy nghĩ, quyết định của Pharaông rất đặc biệt, khác người. Trong suốt chiều dài lịch sử của Ai Cập thì những vị Pharaông khi mà họ lên ngôi thì họ sẽ chiến tranh, đi xâm lược nước này nước kia, lấy tài sản để mà họ mua nô lệ để làm giàu cho đất nước của họ; xây lăng tẩm to nhất có thể để biểu trưng cho sức mạnh, sự ảnh hưởng và quyền thế của mình; họ thờ cúng rất nhiều các loại thần: thần cây, thần rắn, thần lá, thần cành. Tuy nhiên, vị Pharaông này thì có ba cái không: không chiến tranh, không lăng tẩm, không mê tín dị đoan để mà dành thời gian cho giáo dục, tình thương yêu, cơ mà ông này có thờ duy nhất vị thần ánh sáng. Dù bạn không thích hay thích Nhà Giả Kim thì cuốn sách này cũng là một sự thay thế hoàn hảo. Câu chuyện tâm linh cuốn hút, yếu tố văn hóa và lịch sử được lồng ghép rất tinh tế. Nhiều bài học và góc nhìn hay được kể xuyên suốt .
Giới Thiệu Ngày nay Ai Cập chỉ được biết đến như một quốc gia chậm tiến với những Kim Tự Tháp đồ sộ và những cổ mộ chứa xác ướp. Rất ít ai biết về quá khứ đầy huy hoàng của nền văn minh đã bị vùi lấp trong lòng cát sa mạc này. Hiển nhiên lịch sử đã ghi nhận về triều đại của các vua Pharaoh, những người đã tốn rất nhiều xương máu dân chúng để xây cất các Kim Tự Tháp, nhưng xây cất vào việc gì thì vẫn còn là một câu hỏi mà ngày nay người ta chưa tìm được câu trả lời. Lịch sử triều đại vua chúa Ai Cập cũng chứa đựng nhiều bí mật lạ lùng không thể giải thích. Hiện nay các nhà khảo cổ thông thái nhất vẫn không tìm được một chút manh mối hay di tích gì về các đấng quân vương, những người đã xây dựng lên nền văn minh bậc nhất bên bờ sông Nile này. Họ chỉ khai quật được mồ mả, lăng tẩm của các bạo chúa, những người đã gây chiến tranh khắp nơi, làm đổ máu dân lành vô tội.
Nhà khảo cổ Kevin Livingston đã viết: "Hình như các vị minh quân không hề xây cất lăng tẩm, không hề dựng bia đá khắc ghi công trạng của mình. Phần lớn các lăng tẩm hay mồ mả đã được đào lên chỉ toàn của các vị vua bất tài, những bạo chúa khát máu, những người mà tên tuổi không còn ai muốn nhắc đến nữa". Ngày nay người ta biết đến triều đại các vua chúa Ai Cập thời cổ qua sách vở của người Hy Lạp. Sở dĩ các sử gia Hy Lạp biết được các chi tiết này vì họ đã học hỏi từ một người Ai Cập bị đày biệt xứ tên là Sinuhe. Đây là một nhân vật lạ lùng, đã có công mang văn minh Ai Cập truyền vào Hy Lạp khi quốc gia này còn ở một tình trạng kém mở mang so với Ai Cập lúc đó.
Các sử gia ngày nay đã đưa ra nhiều giả thuyết về nhân vật Sinuhe này. Có người cho rằng ông chỉ là một lái buôn đến Hy Lạp lập nghiệp nhưng làm sao một lái buôn lại mở trường dạy học và để lại nhiều tài liệu quí giá như thế được? Từ ngàn xưa, chỉ riêng giai cấp vua chúa và giáo sĩ mới được hưởng quy chế giáo dục toàn vẹn như vậy mà thôi. Do đó, một số người cho rằng ông thuộc giai cấp giáo sĩ nhưng việc một giáo sĩ Ai Cập đến mở trường dạy học tại Hy Lạp cũng là điều khó chấp nhận. Mặc dù khi đó văn minh Hy Lạp chưa tiến bộ như Ai Cập nhưng tôn giáo xứ này đã phát triển rất mạnh, hiển nhiên các giáo sĩ Hy Lạp không thể chấp nhận cho một giáo sĩ ngoại quốc đến mở trường dạy học tại thánh địa Olympia của họ được. Nếu thế, phải chăng Sinuhe thuộc giai cấp hoàng tộc? Điều này xét ra cũng không có lý vì một người thuộc giai cấp hoàng tộc không thể bị đày biệt xứ. Luật pháp Ai Cập chủ trương xử tử những kẻ trong hoàng tộc nếu họ vi phạm một tội trọng nào đó chứ không có lệ đày biệt xứ, vì các vua Pharaoh rất sợ những người trong bọn họ chiêu binh mãi mã làm phản. Việc một người Ai Cập, thân thế mơ hồ, bị đày biệt xứ, đến mở trường dạy học tại Athens, trung tâm văn hóa của Hy Lạp, vẫn là một bí mật đến nay các nhà khảo cổ chưa tìm được câu trả lời.
Về Tác Giả Mika Waltari (1908-1979) là một nhà soạn kịch nổi tiếng, đã viết hơn tám mươi kịch bản cho sân khấu kịch nghệ Broadway. Trong chuyến du lịch Hy Lạp, ông nghe kể về Sinuhe, một giai thoại phổ thông vẫn được lưu truyền trong dân gian xứ này. Ông đã tìm hiểu, tiếp xúc với các bô lão để ghi chép, thâu tập chi tiết về nhân vật lạ lùng này, rồi thêm vào đó một vài tình tiết với ý định sẽ dựng lên một vở kịch lớn nhưng nửa chừng, ông bỏ ý định và soạn thành cuốn tiểu thuyết The Egyptian (tạm dịch: Dấu chân trên cát). Xuất bản năm 1945, The Egyptian là một trong những cuốn sách có số bán rất chạy và đã được tái bản nhiều lần. Tuy là một tiểu thuyết hư cấu nhưng tác giả đã xây dựng nó từ những truyền thuyết trong dân gian, nên nó vẫn có giá trị trên địa hạt sử liệu và khảo cổ. Cho đến nay, dù đã soạn hơn tám mươi vở kịch nổi tiếng nhưng The Egyptian vẫn là cuốn tiểu thuyết đầu tay và duy nhất của ông.
Về Dịch Giả: Giáo sư Jonh Vũ tên thật là Vũ Văn Du, ông còn được nhiều người biết đến là dịch giả Nguyên Phong. Ông rời Việt Nam du học ở Hoa Kỳ từ năm 1968 và tốt nghiệp cao học ở hai ngành Sinh vật học và Điện toán. Ngoài công việc chính là một kỹ sư cao cấp tại Boeing trong hơn 20 năm, ông vẫn tiếp tục nghiên cứu trong vai trò nhà khoa học tại Đại học Camegie Mellon và Đại học Seattle.
Ông còn giảng dạy tại một số trường đại học quốc tế tại Trung Hoa, Hàn Quốc, Nhật Bản về lĩnh vực công nghệ phần mềm. Song song với vai trò một nhà khoa học, Nguyên Phong còn là dịch giả nổi tiếng của loạt sách về văn hóa và tâm linh phương Đông, chuyển thể từ nhiều tác phẩm của các học giả phương Tây sau quá trình tìm hiểu và khám phá các giá trị tinh thần từ phương Đông. Trong số đó, có thể kể: Hành trình về phương Đông, Ngọc sáng trong hoa sen, Hoa sen trên tuyết, Hoa trôi trên sóng nước, Huyền thuật và đạo sĩ Tây Tạng, Trở về từ cõi sáng, Đường mây qua xứ tuyết,…