LỜI TỰA
Nguyện giúp nhân gian sống trọn nghĩa tình. Gần đây đệ tử và tín đồ thường hỏi tôi về vấn đề “phong sơn” (đóng cửa núi). Đối với họ, chuyện không còn được thường xuyên lên thăm Phật Quang Sơn là điều rất đáng buồn. Trải qua nhiều năm nhọc nhằn hoạch định, Phật Quang Sơn giờ không những đã thành một trung tâm Phật giáo trọng yếu, mà còn là một bộ phận, một phần trong nếp sinh hoạt của dân Đài Loan. Hằng năm, hễ có lễ hội là mọi người từ khắp nơi lũ lượt kéo về tham dự đông đủ, tỏ vẻ rất hân hoan, vui thích. Bởi vậy, việc Phật Quang Sơn sắp “phong sơn”, không riêng gì đệ tử, tín chúng quyến luyến, mà ngay cả tôi cũng cảm thấy không đành. Thế nhưng, vạn vật có sinh có diệt, Phật Quang Sơn có thay đổi chăng thì cũng là một cách hiển thị nhân duyên. Nhớ lại ba mươi năm xưa, lúc tôi dự định khởi công xây dựng Phật Quang Sơn, nhiều tín đồ thấy cảnh sơn lâm hoang dại, đã tỏ ra thất vọng, ngao ngán tận cùng, hầu hết đều bảo: “Cái chỗ hoang vu như thế này, ai mà thèm tới.” Giờ thì những tín đồ ngày xưa từng phát biểu “không thèm tới” lại hăm hở lên núi nhiều nhất, còn khách tham quan thì nườm nượp viếng thăm không ngừng. Phật Quang Sơn từ một mảnh rừng hoang, giờ đã thành một thắng cảnh danh tiếng của Đài Loan, một căn cứ quan trọng của Phật giáo quốc tế. Do du khách đến quá đông, người tham quan không ngớt khiến các pháp sư tiếp khách không xuê, vì vậy mà không thể không tạm thời “phong sơn”. Mỗi lần nghĩ đến việc này quả tình tôi rất cảm khái, se lòng.
khi xây dựng Phật Quang Sơn, thực hiện thành công hoài bão hằng ấp ủ cả đời, không phải vì tôi có khả năng hơn người, mà là nhờ duyên lành hỗ trợ nên tâm nguyện của tôi mới được thành tựu. Nhân duyên thì không thể nghĩ bàn, và nguyện lực cũng bất khả tư nghị! Tôi vốn là một kẻ quê mùa ở đất Dương Châu, thuở bé nhờ một nhân duyên tình cờ mà xuất gia. Có thể nói là giây phút quyết định làm tăng lúc đó xem như ngẫu nhiên song lại thay đổi, định đoạt hướng sống và an bài cho cả cuộc đời tôi. Bản tính tôi vốn hướng nội, thực lòng tôi chỉ mong sống và làm tròn bổn phận của một người tu sĩ bình thường... Song vì lý tưởng hoằng pháp, vì hoài bão độ sinh, tôi buộc phải nỗ lực cố gắng: Vì đạo sáng tác, vì chúng thuyết giảng.. Cho đến giờ, hầu như mỗi ngày tôi vẫn còn khai thị cho đại chúng. Nhiều người thấy vậy, nghĩ là tôi có khả năng thiên phú, nghĩa là trời sinh ra có sẵn tài hoằng pháp rồi! Nào ai biết được lần đầu tiên lên bục giảng tôi đã sợ đến toát mồ hôi, sợ đến lưng áo ướt đẫm.. nhưng chính nhờ nhân duyên và nguyện lực đã hỗ trợ tiếp sức, giúp tôi hoàn thành mọi việc suôn sẻ. Nhớ hồi tôi mới tới Đài Loan, Phật giáo nơi đây chưa thịnh (tựa như một sa mạc hoang vu). Hầu như tôi đến chùa nào xin ở cũng bị từ chối. Khi được thu nhận rồi thì hằng ngày tôi dậy sớm thức khuya, làm đủ việc tạp, tuỳ duyên mà giúp người, hoan hỉ cáng đáng các công tác Phật sự. Hễ thấy người hưng học, thì tôi giúp họ giảng dạy; thấy người làm báo, thì tôi phụ biên tập; thấy người giảng kinh, tôi giúp chiêu mộ tín chúng; thấy người xây chùa, tôi phụ họ hóa duyên…
Nhờ tùy hỉ giúp người, tôi có nhiều thời gian tiếp xúc với quần chúng hơn, rồi nhân đó mà rộng kết vô số thiện duyên. Việc này đã giúp ích cho tôi rất nhiều trong việc hoằng pháp lợi sinh sau này. Thật vậy, tất cả sự nghiệp và công tác Phật sự của tôi sở dĩ được phát triển mạnh, cực thịnh.. là nhờ tôi may mắn có được những nhân duyên tốt lành mà thôi. Nhân duyên giúp thành tựu không ở đâu khác, chính là ở trong nhân gian! Nguyện lực giúp thành tựu cũng không ở đâu khác, ở trong nhân gian! Lúc còn thanh niên, tôi đã rất ngưỡng mộ thuyết “Phật Giáo Nhân Gian” của Đại sư Thái Hư. Ngài thường nói: “Phật pháp phải đem đến lợi ích thiết thực cho nhân sinh”. Ngài kêu gọi nên lập một cõi “Nhân Gian Tịnh Độ”. Bởi vì: “Người thành tức Phật thành”. Điều này đã khai sáng tâm trí tôi rất nhiều. Nói chuẩn xác thì: “Sống là vì người”. Nếu đạo Phật không lèo lái nhân gian vào hướng sống tốt đẹp viên mãn thì đạo Phật chỉ là một tôn giáo hữu danh vô thực, chỉ có lý thuyết suông mà thôi. Do quan niệm căn bản này mà các tu sĩ thuộc phái Phật Quang Sơn đều phải hoạt động tích cực: Phải sống hòa hợp, cùng tạo phúc hành thiện, gieo rắc niềm tin, hi vọng, an lạc cho mọi người. Giờ đây, chứng kiến cảnh các tu sĩ đối với tín đồ thân thiện hòa vui, cùng xem nhau như người một nhà, tôi cảm thấy hết sức an ủi. Đây chính là tôn chỉ, là nếp nhà, là quan điểm, là tông phong của Phật Quang Sơn.
Có người lý luận rằng: Xuất gia thì phải ở thâm sơn cùng cốc, chẳng cần quản đến thế gian, phải cắt đứt hết mọi tình nghĩa nhân gian - chủ trương như vậy là thuyết của người không có tình nghĩa! Theo tôi thì không như thế. Tôi cho rằng: Người xuất gia không nên sống vô tình vô nghĩa, không nên đoạn tuyệt hết.. mà cần phải khai mở tình nghĩa thanh tịnh, phát huy đức tính hữu nghĩa hữu tình hầu giúp cho mọi người cùng sống an lạc hòa vui, góp phần kiến tạo một cõi nhân gian hài hòa, đầy tình tương thân tương ái. Sống, phải “có tình có nghĩa”, rồi nhân đó rộng kết thiện duyên, dẫn dắt chúng sinh vào đạo, dạy họ hành theo Phật pháp, sống một cuộc đời sung mãn pháp lạc. Muốn được vậy thì phải dùng nguyện lực để thực hiện, muốn hoàn thành cuộc sống “hữu tình hữu nghĩa”, thì phải hạ quyết tâm: Nguyện vì đạo dù thịt nát xương tan không hối tiếc" chỉ mong giúp chúng sinh "đồng du pháp hải”. Hữu tình hữu nghĩa là tuyệt vời, không phải là tâm ma, tâm bịnh. Bởi vì chỉ có người hữu tình hữu nghĩa mới biết tán thán, mới biết xúc động rơi lệ khi hiểu được sự độ sinh gian khổ của chư Phật, Bồ tát. Chỉ người hữu tình hữu nghĩa mới có thể cảm thông, thấm thía sâu sắc bị tâm thương chúng sinh của chư Phật, Bồ tát.. và chính tấm lòng tràn đầy nghĩa tình viên mãn ấy mới đủ sức phát dũng khí khởi từ tâm: “Nguyện đời đời kiếp kiếp đến cõi ta bà này cứu khổ chúng sinh”.
Hữu tình hữu nghĩa là siêu phàm, không phải tính tục, và chỉ người hữu tình hữu nghĩa mới có thể cảm thông tận cùng nỗi buồn, thương, đau khổ của chúng sinh, do cảm thông nên mới thương xót và phát bi nguyện, muốn gánh chịu hoạn nạn thay chúng sinh, muốn giải trừ thống khổ cho họ. Tư tưởng hữu tình hữu nghĩa, là tư tưởng tiềm tàng lòng biết ân, tri ân: “Nhận ân như giọt nước, nguyện báo đáp như suối nguồn”, Tâm tư hữu tình hữu nghĩa là tâm tư vô ngã, là tâm tư “vô duyên đại từ, đồng thể đại bi Cảnh giới hữu tình hữu nghĩa, là cảnh giới bác ái: “Trên đền bốn ân nặng, dưới cứu khổ tam đồ".
Cuộc sống hữu tình hữu nghĩa là cuộc sống tràn đầy nghĩa tình, thanh khiết, cảm động... là “nhất hoa nhất thế giới, nhất diệp nhất Như Lai”, đâu đâu cũng là Phật pháp, chốn chốn thảy là diệu địa. Nhớ lại quãng đường mình đã đi qua, nửa đời trước của tôi từng rộng kết thiện duyên, gieo duyên với chúng sinh vô số, ngoài việc nhờ các nhân duyên hỗ trợ và nguyện lực bất tư nghị, lúc nào tôi cũng nhủ lòng: “Nguyện làm một tu sĩ hữu tình hữu nghĩa và sẽ đem hạt giống này gieo rắc khắp nơi nơi”... Tôi tin chắc rằng, thuyết hữu tình hữu nghĩa trong nhân gian nếu đạt đến viên mãn, nếu mọi người ai sống cũng có tình có nghĩa thì cõi nhân gian này tất nhiên sẽ thành Tịnh độ, thiên hạ tự nhiên thái bình. Khi “cõi nhân gian được thái bình, mọi người đối với nhau tràn đầy tình nghĩa”, thử hỏi còn có pháp duyên nào thù thắng hơn? Được vậy thì nhân gian đã thành tịnh độ! Đại sư Ấn Quang đã từng giảng về trình tự tu hành như thế này: “Dùng thành ý, chính tâm, để tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”… “Thành ý” là hữu tình, “chính tâm” tức là hữu nghĩa. Bởi vậy người vô tình vô nghĩa muốn tu thành công cũng giống như muốn dòng chảy của con sông tuôn vào biển lớn trong khi lòng sông hoàn toàn khô kiệt không còn giọt nước nào - Đó là điều không thể!
Cư sĩ Giản Chí Trung (NXB VIÊN THÂN) gần đây khi cho in những tập sách nổi tiếng của tôi, đã yêu cầu tôi hãy viết về các mối nhân duyên, những ân nghĩa... cùng với bao người. Thế là tôi viết tập sách này và đặt tên: “Hữu Tình Hữu Nghĩa”, vì Hữu tình hữu nghĩa là chí bảo của nhân gian. Hi vọng quyển sách này sẽ khích lệ, tiếp sức giúp hàng môn đệ thăng tiến và xin được chia sẻ niềm hạnh phúc tâm linh này cùng với mọi người.
Tinh Vân MỤC LỤC:
Cam Tâm Tình Nguyện - Xuất Gia Khổ Hạnh, Cam Tâm Tình Nguyện
- Cười Chê Mặc Người, Cam Tâm Tình Nguyện
- Vì Pháp Vì Đạo, Cam Tâm Tình Nguyện
- Đào Tạo Tăng Tài, Cam Tâm Tình Nguyện
- Hoằng Pháp Gian Khổ, Cam Tâm Tình Nguyện
- “Cam Tâm Tình Nguyện” Đẹp Mãi Về Sau
Sống Ở Đời Phải Dũng Cảm
- Tiếp Nối Huệ Mạng Phật Vào Sinh Ra Tử
- Truyền Bá Chánh Tín Không Sợ Quỷ Tà
- Theo Dấu Người Xưa, Dũng Mãnh Hộ Pháp
Cõi Không Thấy Không Nghe
- Nhìn Bằng Tâm
- Siêu Nghe (Đế Thính)
- Tĩnh Lặng Tăng Trí Huệ
- Khéo Dùng Mắt, Tai, Lưỡi
- Trong “Không” Giác Diệu Đế
- Thiên Tải Nhất Thì, Nhất Thì Thiên Tải
- Nhân Duyên Tíc Tắc, Phải Nắm Bắt Ngay
- Nói Điều Đáng Nói, Làm Điều Nên Làm
- Chỉ Trong Nháy Mắt Siêu Việt Ngàn Năm
Ưa Cùng Không Ưa
- Vì Phật Sự Làm Đám, Quyên Góp Kinh Phí
- Phật Thất, Thiền Thất, Đều Là Diệu Pháp
- Hiển, Mật Dung Hòa, Hoan Hỷ Kết Duyên
- Xả Ngã Vì Người, Gánh Vác Trách Nhiệm
- Đưa Nguyện Lực, Từ Tâm Vào Xã Hội
- Đưa Đi Đón Về, Tùy Duyên Bất Khổ
- Được, Mất Bất Kể, Miễn Lợi Chúng Sinh
Hoằng Pháp Lợi Sinh Là Bổn Phận
- Dưới Trăng Sao, Ngoài Ruộng Đồng, Hát Vang Bài Ca “Hoằng Pháp”
- Vì Đại Sự Tiếc Chi Mạng Sống
- Tất Cả Nhọc Mệt Bỗng Hóa Thành Nguyện Lực Khó Sánh
- Hoằng Pháp Lợi Sinh Là Bổn Phận
Hãy Để Phật Giáo Nương Vào Mình
- Trước Thử Thách, Kiên Trì Hành Bách Nhẫn, “Phật Giáo Trông Cậy Vào Ta”
Nan Tao Nan Ngộ
- Hoằng Pháp Lợi Sinh, Thuận Nghịch Đều Nhận
- Tất Cả Nhân Duyên, Tôi Đều Cảm Tạ
Lời Nguyện Thăng Hoa
Tiền, Biết Dùng Mới Là Của Mình!
- Vì Giáo Dục Tiêu Tiền Không Hối Tiếc
- Không Tham Lam Tích Chứa, Hóa Thành Tài Sản Trí Huệ
- Hoan Hỷ Rộng Kết Duyên
- Kim Tiền Như Nước Trôi Khéo Biền Thành Đại Dụng
Nhỏ, Không Nên Khinh Thường
- Tích Dưỡng Nội Lực Thâm Hậu Bắt Đầu Từ Điều Nhỏ Nhặt Nhất
- Cảm Chút Ân Nhỏ Thành Phát Nguyện Lớn
- Ngày Xưa Tiểu Bồ-Tát, Ngày Nay Đại Hộ Pháp
- Cuốn Sách Nhỏ Giúp Thành Đại Đạo Tràng
- Tam Thiên Đại Thiên, Trong Vi Trần
Chân Nghĩa Tu Hành
- Phật Giáo Trong Lúc Này
- Tu Hành Là Tốt, Song Không Nên Viện Cớ Tu Hành Để Biếng Lười
- Cây Tại Tùng Lâm Chẳng Cần Chống Đỡ Vẫn Thẳng
- Đức Phật Không Bỏ Một Chúng Sinh Nào
Bần Cùng Như Vậy Là Lỗi
- Nghèo Nhưng Không Tự Ti
- Tri Ân Là Giàu Có Nhất
- Vô Thường Ngộ Tinh Tấn
- Văn Giáo Là Huệ Mệnh
- Chân Không Sinh Diệu Hữu
- Khéo “Xả” Mới Hay “Được”
- Tịnh Tài Là Tư Lương
- Giàu Khắp Tam Thiên